Muzeum Tatrzańskie

Główna instytucja muzealna Zakopanego. Jej główna siedziba mieści się w zabytkowym gmachu z 1922 roku zaprojektowanym przez Stanisława Witkiewicza i Franciszka Mączyńskiego w stylu zakopiańskim, stojącym na Krupówkach. Muzeum Tatrzańskie, poza wielotematycznymi wystawami czasowymi, posiada 3 główne ekspozycje.

1. Część przyrodnicza prezentuje się najważniejsze gatunki roślin i zwierząt, które można spotkać w Tatrach. Tablicom informacyjnym, spreparowanym/wypchanym okazom towarzyszą multimedialne prezentacje nie tylko o faunie i florze, ale i różnorodnym procesom zmieniającym krajobraz i wpływającym na lokalny klimat. Ważny fragment wystawy stanowi część geologiczna, przedstawiająca wypiętrzenie się Tatr i przypominająca o górniczo-hutniczej przeszłości Zakopanego. Zwiedzający dowiedzą się także, którym badaczom zawdzięczane są konkretne osiągnięcia powiększające wiedzę i świadomość przyrodniczą kolejnych pokoleń.
2. Część historyczna pokrótce przedstawia całe znane dzieje Podhala – od prehistorii, pierwszego osadnictwa, do rozwoju Zakopanego z niewielkiej wsi w popularne uzdrowisko i polskie centrum kulturalno-turystyczne w Tatrach. Goście MT poznają m.in. sylwetki i działalność ważnych dla regionu artystów, sportowców, aktywistów niepodległościowych, zasłużonych społeczników. Zbiory są bogato udokumentowane zdjęciami, ilustracjami i naukowymi opracowaniami.
3. Część etnograficzna skupia się na kulturze i tradycjach regionu. Pomieszczenia stylizowane na izbę białą i izbę czarną oraz zgromadzone, nierzadko zabytkowe sprzęty pozwalają dość dokładnie wyobrazić sobie, jak wyglądało góralskie życie w XIX wieku. Można dokładnie przyjrzeć się meblom, przedmiotom codziennego użytku, ozdobom, strojom, ceramice czy obrazom na szkle. Wystawa prezentuje również rzemiosła – pasterstwo, rolnictwo, myślistwo (i kłusownictwo), zbieractwo i łowiectwo – które zapewniały przetrwanie mieszkańcom Podhala, zanim zaczęli żyć przede wszystkim z turystyki.

W gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego działają również punkt sprzedaży pocztówek i wydawnictw placówki, biblioteka i czytelnia (otwarte wt.-pt. 8-16). Istnieje możliwość zorganizowania wykładu bądź prelekcji z wykorzystaniem bogatych zbiorów audio-wizualnych: wśród proponowanych 22 tematów są m.in. „Od Marusarza do Małysza”, „Życie codzienne góralskiej rodziny”, „Spór o Morskie Oko 1873-1909”, „Inspiracja Tatrami i góralszczyzną w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych”, „Zabytki Podtatrza”, „Fauna Tatr”, czy „Cóż te zwierzątka wam złego robią...”.

Filiami Muzeum Tatrzańskiego są m.in. Muzeum Powstania Chochołowskiego, Galeria Sztuki XX wieku w willi Oksza, Muzeum Kornela Makuszyńskiego, Galeria Władysława Hasiora oraz Muzea Stylu Zakopiańskiego – w willi Koliba i Inspiracje M.B. Dembowskich.