Gdańska Wielka Zbrojownia z całą pewnością należy do najwspanialszych zabytków miasta. Całkiem powszechna jest opinia, według której stanowi szczytowe osiągnięcie niderlandzkiego manieryzmu, który zdominował gdańską architekturę w epoce renesansu. I to nie tylko w samym Trójmieście, ale nawet na skalę europejską.
Wielką Zbrojownię w Gdańsku wybudowano w latach 1602-1605, według projektu Antoniego van Obberghena - niezwykle cenionego wówczas architekta. Bryła budynku przypomina 4 połączone ze sobą kamienice, lecz faktycznie stanowi jednolitą całość. Co do powodu powzięcia takiej inwestycji, był on niezwykle prozaiczny: pod koniec XVI stulecia Szwecja coraz śmielej realizowała mocarstwowe plany, a coraz bardziej zagrożony Gdańsk był praktycznie nieprzygotowany do ewentualnej wojny. Własny, niezwykle obszerny magazyn uzbrojenia niewątpliwie zwiększał potencjał obronny i poczucie bezpieczeństwa mieszczan. Oczywiście mieszkańcy grodu nad Motławą nie byliby sobą, gdyby arsenał pełnił tylko i wyłącznie użytkowe funkcje.
Wielka Zbrojownia niemal od samego początku istnienia był również swego rodzaju muzeum militariów - takim, którego zbiory zostałyby zużyte w razie wyższej konieczności. Z czasem poza broniami i zbrojami zaczęto tutaj składować również obrazy, rzeźby i inne dzieła sztuki. Dopiero w 1793 roku Wielką Zbrojownię zamknięto dla cywilów, a całkowitą kontrolę nad arsenałem przejęło wojsko.
Rzecz jasna budowla pełniła również rozmaite funkcje reprezentacyjne. Trudno żeby było inaczej, skoro całą fasadę pokrywają kunsztowne dekoracje. Sporą część prac rzeźbiarsko-kamieniarskich wykonał Abraham van den Blocke, który ma na swoim koncie prace nad wieloma innymi, znaczącymi zabytkami w Gdańsku. Na szczególną uwagę w elewacji Wielkiej Zbrojowni zasługują zwłaszcza portale udekorowane herbem miasta podtrzymywanym przez lwy, posąg Minewry i rzeźby przedstawiające żołnierzy różnych formacji, pozłacane ornamenty okuciowe oraz płaskorzeźby sfinksów i wybuchających granatów.
Wkrótce po odbudowie ze zniszczeń związanych z II Wojną Światową budynek przeszedł na własność Akademii Sztuk Pięknych. Przy czym uczelnia zajmuje jedynie pewną część pomieszczeń, a reszta pozostaje niewykorzystana. Są różne koncepcje ich zagospodarowania - na przykład Akademia Sztuk Pięknych planuje stale rozwijać projekt “Zbrojownia Sztuki” z 2016 roku: otwartego, ogólnodostępnego centrum kulturalnego. Docelowo w Wielkiej Zbrojowni mają się znajdować nowoczesna przestrzeń wystawiennicza, sale warsztatowo-edukacyjne dla szeroko pojmowanych sztuk plastycznych, czytelnia oraz kolekcja dzieł sztuki - zarówno w formie fizycznej, jak i cyfrowej.
Cudowny, pełen zdobień przykład niderlandzkiego manieryzmu, jedna z najcenniejszych perełek architektury renesansowej w Europie. Wielka Zbrojownia w Gdańsku powstała na początku XVII w. - choć była przede wszystkim magazynem broni, służyła również jako muzeum militariów. Obecnie mieści się tutaj gdańska ASP, rozwijająca ambitny projekt “Zbrojownia Sztuki”.
Komentarze (1)
Wielka Zbrojownia dość mocno interesujące miejsce, warto zobaczyć przy okazji urlopu w Jantarze bądź okolicach. Na pewno miłośnicy sztuki i historii będą usatysfakcjonowani.
Dodaj opinię